Sevgili Okurlar;

Uzun bir aradan sonra tekrar bir makale ile sizlerle beraberiz. Geçen bir senelik süre zarfında oldukça çok olay yaşandı. Tabii ki hepsini değerlendirme fırsatını bulamadık. Ancak bundan sonra her ay bir makale ile dünya ve Türkiye özelinde yaşanan ekonomik gelişmeleri özetlemeye çalışarak değerli okurlarla buluşmaya gayret edeceğim. 

İlk yazımı biraz uzun tutacağım. Gündem belli, koronavirüs ve virüsün ekonomi üzerindeki etkileri. 

Kısaca koronavirüsü hakkında özet bilgileri vererek başlamak istiyorum. İnsanlarda ve hayvanlarda hastalığa yol açabilen ve birçok türü bulunan virüslere Koronavirüs deniliyor. İnsanlarda genellikle soğuk algınlığına yol açan bu virüsler, hayat kayıplarına varan tablolara da neden olabiliyor. Koronavirüsü ilk olarak aralık ayında Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıktı. Yarasa SARS-CoV virüsüne %85 oranında benzerlik gösteren yeni bir Coronavirüs tanımlandı. Virüsün damlacık ve yakın temas ile bulaştığı tespit edildi. Araştırmalar hala devam ediyor. Ancak tedavisi daha kesin olarak bulunabilmiş değil.
Bu makalenin yazıldığı tarih itibari ile koronavirüsünde toplam vaka sayısı 955.000 ve ölü sayısı ise 48.000 idi. 
Gelelim ekonomik etki değerlendirmelerimize.

VİRÜSÜN DÜNYA EKONOMİSİNE ETKİLERİ

Uluslararası kuruluşlar son 1.5 aydır onlarca yayın, rapor ve açıklama yaptılar. Bu raporlardan önemli olan bazılarını sizler için derledim. 

Uluslararası Havayolu Taşımacılığı Birliği Açıklamaları 
Global resesyon havayolu seyahatlerinde toparlanmayı geciktirecek,
Yardım edilmezse havayolu şirketlerinin yarısı kaybedilecek,
Avrupa havayolu firmaları çöküş riski ile karşı karşıya,
Avrupa havayolları kapasitesi şu anda % 80'den daha düşük,
2020 de Avrupa havayolu şirketlerinin gelirlerinde 76 milyar $ kayıp olacak,
II. çeyrek boyunca havayolu trafiği % 70 azalacak,
II. çeyrekte havayolları 61 milyar $ nakdi boşa harcayabilir,
II. çeyrekte havayolu sanayisi için 39 milyar $ net zarar bekleniyor, 
Sektördeki yolcu gelirleri 2019 yılına göre % 44 azalacak.

IMF Başkanı Kristalina Georgieva’nın Açıklamaları
2009'dan daha kötü bir resesyona girdiğimiz kesinleşti,
Toparlanmayı ancak 2021'de bekliyoruz daha önce değil,
Gelişmekte olan ülkelerin finansman ihtiyacı 2.5 trilyon $,
Gelişmekte olan piyasaların çoğu önlemler nedeniyle küçülecektir,
G-20 ülkeleri, 5 trilyon $'lık mali destek paket bildirdi, 
5 trilyon $'lık mali paket, küresel ekonominin %6'sına denk,
80'den fazla ülke acil durum finansmanı talep etti.

Asya Kalkınma Bankası Raporu 
Salgın 2 Ay Sürerse Dünya Ekonomisine Maliyeti 76 MILYAR $ Olacak,
Salgın 3 Ay Sürerse Dünya Ekonomisine Maliyeti 155 MILYAR $ Olacak, 
Salgın 6 Ay Sürerse Dünya Ekonomisine Maliyeti 347 MILYAR $ Olacak,
Küresel GSYH, İyi Senaryoya Gore % 0,08 Azalacak,
Küresel GSYH, Kotu Senaryoya Gore % 0,04 Azalacak,
Her 3 Senaryoda Çin'in Maliyeti, Oluşacak Küresel Maliyetin 2/3 ü Kadar,
Çin'in Turizm Gelirlerinde 15-35 MILYAR $ Kayıp Olacak,
Gelişmekte Olan Asya'nın Turizm Gelirlerinde 19-45 MILYAR $ Kayıp Olacak.

Bu tür raporlar dışında oldukça fazla rapor ve veri var. Veri akışı çok fazla. 

Yukarıdaki 3 kurumun açıklamaları dışında ülkelerin aldığı önlem paketlerine de değinmek istiyorum. 

Amerika: 2 Trilyon $
 
Amerika 2 Trilyon $’lık yardım paketi açıkladı,
Paket, milli gelirin %9.3’üne denk,
Bu paket kapsamında her ABD vatandaşına 2000 $’lık çek verilecek,
Hastanelere 126 Milyar $, küçük işletmelere 377 Milyar $, havacılık sektörüne 25 Milyar $ destek verilecek. Şirketlerin kredi borçları ertelenecek,
İşsizlere yapılacak destek için de ayrı olarak 260 Milyar $ ayrıldı

Almanya: 980 Milyar €

980 Milyar € değerinde paket açıkladı, 
Paket, milli gelirin % 28.5 üne denk,
Paket kapsamında halka yapılacak sosyal yârdim desteği 156 Milyar €,
Alman hastanelere 3 Milyar € destek sağlanacak,
Alman kamu kalkınma bankası zor durumdaki şirketlere 100 milyar € kredi verecek,

İngiltere: 330 Milyar £

330 Milyar £ değerinde paket açıkladı, 
Paket, milli gelirin % 17.7’sine denk,
Bu Paket kapsamında küçük işletmeler 25.000 £ ‘e kadar hibe alacak,
İşyerlerine gidemeyen çalışanların maaşlarının % 80’i devlet tarafından karşılanacak

Fransa: 300 Milyar €

300 Milyar € değerinde paket açıkladı,
Şirketlerin elektrik, gaz ve kira ödemeleri askıya alindi,
200 Milyar € değerindeki bu paket İspanya yıllık milli gelirinin % 20’sine denk geliyor.

İspanya: 200 Milyar €

200 Milyar € değerinde paket açıkladı,
Bu paketin 117 Milyar €’su kamuya ayrıldı,
200 Milyar € değerindeki bu paket İspanya yıllık milli gelirinin % 20’sine denk geliyor.

Kanada: 82 Milyar $

82 Milyar $ değerinde paket açıkladı,
Bu paket Kanada milli gelirinin % 3’une denk geliyor

İtalya: 25 Milyar €

25 Milyar € değerinde paket açıkladı,
Paket, milli gelirin % 1.4’une denk,
Bu paket kapsamında sağlık sisteminde 3.2 Milyar €, istihdam düzeyinin korunması için 10.3 Milyar € destek sağlanacak,
Kamu idarelilerine destek için 4.5 Milyar € ayrıldı,
Vergi teşvikleri kapsamında 1.6 milyar € ayrıldı,

Görüldüğü üzere 2020 yılı dünya için hiç iyi başlamadı. Ek olarak koronavirüsünün dünya üzerindeki etkileri de artarak devam ediyor. Bu yardım paketleri ne kadar etkili olur, ekonomilerin krizden çıkmasına ne ölçüde katkı sağlar, bu bir soru işareti. Bunu hep beraber göreceğiz.

Önümüzdeki yazımda konuya gelişmekte olan bir piyasa olarak öne çıkan Türkiye’yi ele alarak devam edeceğim. 

Gereken önlemlere harfiyen uyarak hayatlarımızı riske atmayalım…

Tüm değerli okuyucularıma sağlıklı ve güzel günler diliyorum. 


Çağlayan ATEŞ
caglayanates@gmail.com