Robotik cerrahi veya robot yardımlı cerrahi, “da Vinci Xi” sistemini kullanarak küçük deliklerden bazı ameliyatların gerçekleştirilmesi şeklinde tanımlanan bir cerrahi yöntem. Klasik ameliyatları izleyen torakoskopik ve laparoskopik cerrahiden sonra, minimal invaziv cerrahinin yeni adımı olarak, hem hastalara hem de cerraha sayısız kolaylık sağlayan robotik cerrahi, bugün kanser başta olmak üzere pek çok hastalığın cerrahi tedavisinde kullanılıyor. Bu yazımızda, özellikle 5 uzmanlık alanında robotik cerrahi uygulamalarının nasıl yapıldığını anlatıyoruz. Anadolu Sağlık Merkezi Göğüs Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Altan Kır, Kadın Hastalıkları, Doğum ve Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Murat Dede, Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Haşim Üstünsoy, Üroloji Uzmanı ve Üroonkoloji Merkezi Direktörü Doç. Dr. İlker Tinay ile Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Ayhan Erdemir’in verdikleri bilgilerle hazırladığımız yazımızı okurken, robot yardımlı cerrahinin geldiği noktaya siz de çok şaşıracaksınız… 

NEDEN ROBOTİK CERRAHİ? 
Robotik cerrahinin öne çıkan özellikleri 
Yıllarca bilim kurgu filmlerinde izlemeye alışık olduğumuz robotlar, artık günümüzde pek çok alanda hayatımıza büyük kolaylıklar kazandırıyor. Özellikle tıp alanında robot teknolojilerinin kullanımı aslında büyük bir devrim. Öylerobotik cerrahiyle çok daha başarılı bir şekilde uygulanıyor. Geleneksel cerrahi yaklaşımlarına göre çeşitli avantajları olan robotik cerrahi yöntemi, uygun hasta ve durumlarda artık önemli bir tercih sebebi. Birden fazla kol ile aynı anda çalışmayı mümkün kılan robotik cerrahi, normalde yapılması oldukça karmaşık veya imkansız tekniklerin uygulanabilmesine de imkan veriyor. Öne çıkan özelliklerini şöyle sıralayabiliriz: 

Cerrahlar robotik koldaki kamera sayesinde ameliyat bölgesini daha net ve yüksek kesinlikte görebilirken,
bu da ameliyat başarısını artırıyor. Küçük kesiler üzerinden yapılabildiği için (minimal cerrahi yöntem),
ameliyat bölgesiyle ilgili komplikasyon gelişme olasılığı da oldukça düşük. 

Ameliyat bölgesindeki sinir ve damar gibi korunması gereken önemli dokular, robotik koldaki yüksek çözünürlüklü kamera sayesinde daha kolay tespit ediliyor; cerrah ameliyat sahasını daha net ve derinlikli olarak, bütüncül şekilde inceleme imkanına sahip oluyor. 
Ameliyat sonrası daha az ağrı, daha az kan kaybı meydana geliyor ve iyileşme süresi hızlanıyor. Geriye kalan ise daha küçük bir yara izi oluyor. Hastanede yatış süresi de büyük ölçüde azalıyor ve bu sayede hasta erken dönemde taburcu olabiliyor; kanser ameliyatı gibi önemli cerrahiler sonrası ilaç tedavisine erkenden başlanabiliyor. 
Yüksek çözünürlüklü görüntüleme sayesinde, insan gözünün algılayıp işlem yapılamayan küçük dokularda ve damarlarda, onarım işlemleri kolaylıkla yapılabiliyor. Robotik cerrahi sistemi ergonomik kullanıma uygun olduğundan, uzun cerrahi prosedürlerde cerrahın iş konforunu artırarak, ameliyat başarısını olumlu etkiliyor. 
Robotik cerrahide, daha doğru ve net cerrahi onarımlar yapılabildiği için, fonksiyonel ve kozmetik anlamda da çok daha yüz güldürücü sonuçlar elde ediliyor. 

NASIL UYGULANIYOR?
Robotik cerrahiyle ilgili en çok merak edilen hususlardan biri de elbette nasıl uygulandığı. Robotik cerrahi yönteminde cerrah, ameliyatı konsol yardımıyla dört robotik kolu kumanda ederek yapar. Robot kolları kesici, tutucu, yakıcı ve ekartasyon işlevi görür. Vücudun içindeki görüntü, kamera yardımıyla 3 boyutlu olarak konsolda cerrah tarafından takip edilir. Robotun kolları hastanın üzerindeyken, hastanın başında gerekli enstrümanı robot kollarına vermek üzere bir cerrah daha bulunur. Ameliyatı yapan cerrah ise hastadan 3-4 metre uzakta bulunan konsol aracılığıyla ameliyatıgerçekleştirir. Konsolun iki kolu, cerrah tarafından hasta üzerindeki 4 kolu kullanabilecek şekilde geliştirilmiştir. 

Hasta üzerindeki dört koldan biri kamera, ikisi cerrahın sağ ve sol kolu gibi hareket ederken dördüncü kol da cerraha engel olabilecek dokuları, cerrahi sahadan uzaklaştırmak amaçlı (ekartasyon) kullanılır. Cerrahın, istediği kolu, istediği şekilde hareketsiz kılabilmesinin yanı sıra kolları kımıldamadan tutabilmesi, bir insan elinin yapamayacağı düzeyde 540 derece hareket ettirebilmesi ve yine insan elindeki titremeleri ortadan kaldırması mümkündür. Robotik cerrahide kullanılan robot kolları 540 derece hareket ederek, elin tüm hareketlerini yapabilme kabiliyetine sahiptir. Cerrah, aletlerin dışında kamerayı da kendisi kontrol eder ve isterse görüntüyü en az 10 kata kadar büyütebilir.


ROBOTİK CERRAHİNİN EN SIK KULLANILDIĞI 5 CERRAHİ ALAN!

1 GÖĞÜS CERRAHİSİ
Anadolu Sağlık Merkezi 
Göğüs Cerrahisi Uzmanı 
Prof. Dr. Altan Kır 
“Akciğer kanserinde robotik cerrahinin tercih edilmesindeki en önemli neden, lenf bezlerinin daha kolay ve daha hassas çıkarılmasına imkan vermesidir.” 

Robotik cerrahi, özellikle akciğer kanserli hastalarda sıkça kullanılan bir yöntem. İster iyi huylu ister kötü huylu olsun, akciğerin bir segmentinin, bir lobunun veya akciğerin tamamının çıkarılması gereken operasyonlarda, yemek borusu ameliyatlarında, mediastenin kist ve tümörlerinde, diyaframın gevşek olmasında veya paralizisinde robotik cerrahiden faydalanmak mümkün. 
Akciğer kanseri ameliyatlarında mutlaka bronşların etrafındaki ve mediastendeki lenf bezlerinin çıkarılması gerekiyor. Çünkü çıkarılan lenf bezlerinde metastaz olup olmadığı, hastalığın evrelenmesi açısından önemli. Akciğer kanserinde robotik cerrahinin tercih edilmesindeki en önemli nedenlerden biri de, lenf bezlerinin daha kolay ve daha hassas çıkarılmasına imkan vermesi. Böylelikle ek tedavi, yani kemoterapi ve/veya radyoterapi gerekip gerekmediğine, hastalığın nasıl seyredeceğine dair bilgi elde edilmiş oluyor. 


2 JİNEKOLOJİK CERRAHİ 

Anadolu Sağlık Merkezi 
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı 
Prof. Dr. Murat Dede 
 “Robot teknolojisi, karın içinde konforlu bir şekilde, aletleri bir el bileğinin dönemeyeceği kadar döndürerek dikiş atabilme olanağı sunuyor.” 

Jinekolojik cerrahide; kanser ameliyatları, rahmin çıkarılması, büyük çaplı miyomların alınması, genital sarkmaların düzeltilmesi ve rekonstrüksiyonu, tubal reanastomoz (tüp ligasyonu sonrası tüplerin yeniden çalışır hale getirilmesi) gibi son derece ciddi jinekolojik ameliyatların büyük bir bölümü robotik cerrahi sistemle yapılabiliyor. Robot teknolojisi, karın içinde konforlu bir şekilde, aletleri bir el bileğinin dönemeyeceği kadar döndürerek dikiş atabilme olanağı sunuyor. Dokuların 10 kat büyütülmesiyle elde edilen ayrıntılı görüntüler ise cerrah için büyük bir konfor.


3 GENEL CERRAHİ 
Anadolu Sağlık Merkezi 
Genel Cerrahi Uzmanı 
Dr. Ayhan Erdemir 
“Tüm diğer işlemlerde olduğu gibi, seçilmiş genel cerrahi ameliyatlarında da robotik cerrahi sistemleri, hem doktorlara hem de hastalara ek yararlar sağlıyor.” 
Genel cerrahi, robotik cerrahi sistemlerinin yaygın kullanıldığı alanlardan biri. Tüm diğer işlemlerde olduğu gibi, seçilmiş genel cerrahi ameliyatlarında da robotik cerrahi sistemleri, hem doktorlara hem de hastalara ek yararlar sağlıyor. Da Vinci Xi ile yapılan diğer ameliyatlarda olduğu gibi, genel cerrahi işlemlerinde de kesinin az olması ve buna bağlı olarak ağrı, kanama ve iyileşme sürelerinin azalıp kısalması hastalar açısından olumlu üstünlüklerinden. Ancak esas önemli yarar, geleneksel yöntemlerle zor ulaşılabilen ve zor görülebilen derin dokuları daha rahat görüp gerekli olan işlemlerin daha ayrıntılı ve kusursuz yapılabilmesidir. 
Robotik cerrahi sisteminin en başarılı şekilde uygulandığı ameliyatların başında kolon ve rektum (kalın bağırsak) ameliyatları geliyor. Genel cerrahide Da Vinci robotu ile yapılabilen pek çok cerrahi işlem var: 
Kolon ve rektum hastalıkları, özellikle kanserleri 
Mide ve yemek borusu hastalıkları 
Pankreas hastalıkları 
Dalak hastalıkları 
Karaciğer ve safra yolları hastalıkları 
Başta böbreküstü bezi olmak üzere, bazı endokrin organ hastalıkları 
Obezite cerrahisi 
Deri koruyucu mastektomi


 
4 KALP VE DAMAR CERRAHİSİ

Anadolu Sağlık Merkezi 
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı 
Prof. Dr. Haşim Üstünsoy
“Robotik cerrahi mitral kapak değişim ve onarımları, triküspid kapak değişim ve onarımları, ASD kapatılması, VSD, PDA ve kalp tümörlerinde güvenle uygulanıyor.”


Robotik cerrahi, kalp ve damar cerrahisi için de büyük bir konfor yaratıyor. Öyle ki, göğüs kafesi açılmadan küçük kesiler üzerinden ameliyat yapılabilmesi mümkün hale geliyor. Doğal olarak daha az kan kaybı, daha düşük enfeksiyon riski, daha az ağrı, daha estetik bir görünüm ve çok konforlu, hızlı bir iyileşme süresi oluşuyor. Bu anlamda da hasta, neredeyse normal kalp ameliyatı iyileşme süresinin dörtte biri kadar bir süreçte günlük hayatına dönmüş oluyor. 
Robotik cerrahi mitral kapak değişim ve onarımları, triküspid kapak değişim ve onarımları, ASD kapatılması, VSD, PDA ve kalp tümörlerinde güvenle uygulanıyor. 
Robotik kalp ve damar cerrahisi kullanılarak by-pass yapılan hastalarda, göğsün sol tarafından açılan 3 milimetrik delik ve yaklaşık 3-4 cm’lik küçük bir kesiyle kalbe ulaşılıyor. Kapak ameliyatlarında, bazı kalp tümörlerinin çıkarılmasında ve yine bazı kalp deliklerinin kapatılmasında, bu kez göğsün sağ tarafına 4 adet milimetrik delik ve yine 4 cm’lik küçük bir kesiyle işlem yapılabiliyor. Kalbin damarlarına gelince, göğsün sol tarafına küçük deliklerden girilerek ya kalp-akciğer makinesi kullanarak bütün damarları ya da kalp-akciğer makinesi kullanmadan ve kalbi durdurmadan bir veya iki damarı değiştirmek mümkün. 


5 ÜROLOJİK HASTALIKLAR 

Anadolu Sağlık Merkezi 
Üroloji Uzmanı ve Üroonkoloji Merkezi Direktörü 
Doç. Dr. İlker Tinay

“Robotik cerrahinin ürolojide en sık ve en başarılı kullanım alanı, prostat kanserinin cerrahi tedavisi olan radikal prostatektomi (prostatın çıkarılması) ameliyatıdır.”

Üroloji, robotik cerrahi sisteminin en yaygın kullanıldığı alanların başında geliyor. Hastaya ve hekime sağladığı yararlar sayesinde kullanım sıklığı giderek artan robotik cerrahiuygulamalarının dünya üzerinde en sık ve en başarılı kullanım alanı, erkeklerde en sık rastlanan kanserlerden prostat kanserinin cerrahi tedavisi olan radikal prostatektomi (prostatın çıkarılması) ameliyatıdır. Tabii üroonkolojide bunun yanı sıra daha pek çok kullanım alanı var: Böbrek kanserlerinde tümörlü bölümün çıkarılması, mesane kanserlerinde uygulanan radikal sistektomi ve yapay mesane (neobladder) yapılması, üst üriner sistem kanserlerinde böbrek ve üreterin beraberce çıkarılması, testis kanserlerinde retroperitoneal kitlelerin çıkarılması, üretero-pelvik darlıkların düzeltilmesi, idrar kesesinde oluşan torbacığın çıkarılması ve kadınlarda mesane sarkması için uygulanan bazı ameliyatlar.


KUTU NEDEN TERCİH EDİLİYOR?
Küçük Kesi 
Daha az ağrı 
Çok daha az kan kaybı 
Düşük enfeksiyon riski 
Daha estetik görünüm 

Daha iyi ve hızlı iyileşme